بررسی تجربه جهانی در کنترل نوسان قیمت‌ها و انواع دامنه نوسان
به گزارش بورس امروز، مدیریت تحقیق و توسعه شرکت بورس تهران در گزارشی ساز و کار کنترل نوسان قیمت در بورس ها و انواع دامنه نوسان را بررسی و پیشنهادات آیسکو برای مدیریت نوسانات شدید قیمتی را اعلام کرد. براین اساس، نوسان ناگهانی و شدید قیمت در بازارهای مالی می‌تواند به بی‌ثباتی بازار منجر شود. […]
به گزارش بورس امروز، مدیریت تحقیق و توسعه شرکت بورس تهران در گزارشی ساز و کار کنترل نوسان قیمت در بورس ها و انواع دامنه نوسان را بررسی و پیشنهادات آیسکو برای مدیریت نوسانات شدید قیمتی را اعلام کرد.
براین اساس، نوسان ناگهانی و شدید قیمت در بازارهای مالی می‌تواند به بی‌ثباتی بازار منجر شود. این مسئله همواره از دغدغه های نهاد ناظر بورس و فعالان بازار سرمایه بود. به دلیل اهمیت بالای این موضوع به ویژه در شرایط نامتعارف بازار، نهادهای بین المللی مختلف اقدام به بررسی انواع ساز و کارهای کنترل نوسان های قیمتی در بورس های اوراق بهادار کردند.
در این گزارش به جزئیات طرح های مورد استفاده برای کنترل نوسان در بورس های اوراق بهادار پرداخته شده که می‌تواند به عنوان راهنمایی برای چگونگی مدیریت نوسان های شدید مورد استفاده قرار گیرد.
توصیه های آیسکو
هدف اصلی آیسکو اطمینان از وجود کارایی، شفافیت و عملکرد منصفانه بازار اوراق بهادار است. مقایسه نوسان های جدید می‌تواند با کاهش یکپارچگی بازارها و کاهش اعتماد سرمایه گذاران به این اهداف آسیب برساند. هیات مدیره آیسکو به منظور حفظ نظم در بازار سرمایه و مدیریت نوسانات شدید قیمتی، پیشنهادهایی به شرح زیر ارائه کرد.
۱. بورس های اوراق بهادار باید دارای ساز و کار کنترل نوسان مناسب برای مواجهه با نوسان های شدید قیمتی باشند. بورس‌ها باید ساز و کار مناسب برای بازار را طراحی و پیاده سازی کنند و برای استفاده از ساز و کار فوق متغیرهای مناسبی را مورد استفاده قرار دهند.
۲. ساز و کار کنترل نوسان باید بصورت منظم و مستمر مورد باز تنظیم قرار گیرد. بورس ها باید در فرایند باز تنظیم ساز و کار موارد زیر را مد نظر قرار دهند.
– نوع ابزار یا دارایی مالی (سهام، صندوق قابل معامله یا مشتقات)
– ساز و کار کنترل نوسان مورد استفاده
– میزان نقدشوندگی هر ابزار مالی
– میزان نوسان دارایی
– قیمت ابزار مالی
۳. بورس‌ها باید بر ساز و کار کنترل نوسان قیمت نظارت مستمر داشته باشند تا اطمینان حاصل کنند این ساز و کار در اجرا به همان صورتی که طراحی شده با دقت و صحیح کار می کند. بورس ها باید شرایطی را که نیاز به بازنگری ساز و کار وجود دارد، شناسایی کنند. برخی بورس ها در موارد زمانی از پیش تعیین شده مثلاً فصلی، شش ماهه یا سالانه اقدام به بازنگری ساز و کار ها ی کنترلی می‌کنند و برخی دیگر نیز بطور مستمر این کار را انجام می‌دهند.
۴. بورس ها باید از وجود اطلاعات مورد نیاز برای نظارت موثر بر ساز و کار کنترل نوسان و ذخیره سازی و نگهداری اطلاعات اطمینان حاصل کنند.
۵. اطلاعات مربوط به فعال شدن آغازگر ساز و کارهای کنترل نوسان مانند توقف معاملات و زمان عملکرد آنها باید در دسترس باشد و در صورت اعلام نهادهای ناظر به آنها تحویل داده شود.
۶. بورس باید اطلاعات کافی در ارتباط با چگونگی کارکرد ساز و کار کنترل نوسان قیمت در دسترس فعالان بازار قرار دهد. به عنوان مثال چنانچه بورس از متوقف کننده معاملات استفاده می کند باید حداقل موارد زیر را به اطلاع فعالان بازار برساند.
– شرایط آغازگر برای شروع توقف
– جزئیات مربوط به متوقف کننده مورد استفاده
– مراحل معاملاتی دارای متوقف کننده
– چگونگی تمدید پایان توقف
۷. بورس باید بلافاصله پس از فعال شدن آغازگر ساز و کار کنترل نوسان قیمت، اطلاعات مربوط به آن را اطلاع رسانی کند. حداقل این اطلاعات شامل نام نماد، تاریخ فعال شدن ساز و کار کنترل نوسان، مدت زمان اعمال توقف یا سایر محدودیت ها است.
مروری بر گزارش فدراسیون جهانی بورس‌ها
پس از شیوع ویروس کرونا در سال ۲۰۲۰ و آثار مخرب آن بر بازارهای سرمایه، بار دیگر بحث استفاده از متوقف کننده های خودکار در مجامع مختلف اهمیت پیدا کرد. فدراسیون جهانی بورس‌ها اوراق بهادار در سال ۲۰۲۱ گزارش جامع تدوین کرد و در آن به بررسی انواع مختلف متوقف کننده ها در بورس های اوراق بهادار پرداخت.
– بورس های اوراق بهادار از ابزارهای متفاوتی برای کنترل نوسان در بازار استفاده می‌کنند اما محدودیت دامنه نوسان و توقف معاملات از رایج ترین این ابزارها هستند.
– ساز و کار کنترل نوسان تنها به محدود کردن نوسان قیمت منحصر نمی شود و برخی از بورس محدودیت‌های بر حجم معاملات را نیز در نظر گرفته اند.
– در محاسبه قیمت مبنا در مرحله حراج پیوسته برای اجرای ساز و کار کنترل نوسان ،اجماعی وجود ندارد و روش های متفاوتی برای محاسبه قیمت مبنا در مراحل مختلف معاملات توسط بورس و معرفی شده است.
– نقاط آغازگر توقف معاملات متفاوتی توسط بورس و تعیین شده است.
– ساز و کارهای کنترل نوسان و متفاوتی در مراحل مختلف معاملات( راز های گسسته و پیوسته) مورد استفاده قرار می گیرد.
– گروهی از بورس فقط از دامنه ایستا و گروه دیگر تنها از دامنه پویا و گروهی از هر دو استفاده می کنند.
– برخی از بورس های اوراق بهادار، توقف معاملات را تنها برای شاخص کل یا شاخص‌های منتخب بورس تعریف می کنند اما برخی دیگر توقف معاملات را برای تک سهم نیز به کار می‌گیرند.
– مدت زمان توقف معاملات مورد استفاده در بورس ها با یکدیگر متفاوت است.
– استفاده از متوقف کننده های خودکار در بازار سهام نسبت به بازار مشتق رایج‌تر است.
– توقف معاملات بیش از ۸۴ درصد بورس های اوراق بهادار مورد بررسی، استفاده می شود.
