رقابت در صنعت تامین مالی؛ کدام تامین سرمایه گوی سبقت را ربوده‌اند؟
در حال حاضر ۱۰ شرکت تأمین سرمایه با اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار در بازار مالی ایران مشغول به فعالیت هستند که در حوزه های مختلف با یکدیگر و با سایر رقبای غیرتأمین سرمایه‌ای، در حال رقابت هستند.
به گزارش بورس امروز، جهت بررسی ریسک رقابت، شاخص‌های مختلفی تعریف شده است که از آن جمله می توان به شاخص هرفیندال هیرشمن ۱ (HHI)، شاخص نسبت تمرکز بنگاه‌های برتر، ضریب جینی و شاخص قدرت بازار اشاره کرد. طی سالهای اخیر صنعت خدمات مالی در حوزۀ تعهد پذیره نویسی، صرف نظر از نوسانات محدود در برخی سال‌ها، در مجموع روند افزایش رقابت و کاهش تمرکز را در پیش گرفته است. به گونه ای که در بخش تعهد پذیره نویسی طی سالهای ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ بازار به شدت متمرکز بوده است؛ در حالی که در سال های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ بازار در وضعیت نسبتا رقابتی قرار داشت اما در سال های بعدی، بازار به تناوب از وضعیت رقابتی به وضعیت متمرکز تغییر وضعیت داشته است.
در سال ۱۳۹۹ شاخص با رقم ۱،۱۴۱ رقابتی بوده، اما در دوره ۹ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰، مقدار شاخص به رقم ۱،۷۵۴ افزایش داشته که نشانگر بازار نسبتا رقابتی است.
در بخش خدمات مدیریت دارایی (با درآمد ثابت) نیز شاخص در سالهای اولیه، عددی بالاتر از ۲.۵۰۰ واحد را ثبت نموده که گویای بازار متمرکز در آن دوره است.
اما پس از آن و از سال ۱۳۹۴ به بعد، روند کاهش تمرکز بازار و رقابت روزافزون در این بخش آغاز شده و در حال حاضر این حوزۀ فعالیت، به شدت رقابتی محسوب می شود. در حوزۀ خدمات مدیریت دارایی (سهامی) وضعیت، اندکی متفاوت بوده و دورە تمرکز بازار، بازە طولانی تری را به خود اختصاص داده است. به گونه ای که طی سالهای ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۵ بازار به سمت کاهش رقابت حرکت کرده و در سال ۱۳۹۵ به شدت متمرکز محسوب می شود.
اما از سال ۱۳۹۶ به بعد شاهد بازاری رقابتی در این حوزه بوده‌ایم؛ با این وجود، طی سه سال اخیر شاهد اندکی کاهش رقابت و افزایش تمرکز بوده ایم اما همچنان عدد شاخص کمتر از ۱.۵۰۰ بوده که گویای بازاری رقابتی در این حوزه است.
در بررسی نسبت های چندین شرکت تامین سرمایه که شامل نمادهای امید، لوتوس، نوین، ملت، امین، تمدن، کاردان، مسکن، سپهر و دماوند می باشد شاهد بودیم که نسبت بدهی (مجموع بدهی ها بر مجموع دارایی ها)، درصورتهای مالی ۹ ماهه نماد امید با ۰.۴۱ بیشترین نسبت بدهی و درصورت های مالی ۶ ماهه نماد مسکن با ۰.۰۴ کمترین نسبت بدهی را به خود اختصاص داده است که هر چه این نسبت کمتر باشد نشان دهنده ریسک کمتر شرکت می باشد.
حاشیه سود خالص در نماد امید ۷۹ درصد، لوتوس ۷۵ درصد، نوین ۹۵ درصد، ملت ۸۹ درصد، امین ۷۶ درصد، تمدن ۸۷ درصد، کاردان ۸۷ درصد، مسکن ۸۸ درصد، سپهر ۷۱ درصد، و دماوند ۸۲ درصد می باشد.
حاشیه سود بالا در این نمادها یک امر کاملا طبیعی است، چرا که اینگونه شرکتها هزینه خاصی را بابت عملیاتی که انجام می دهند متحمل نمی شوند. با این حال بیشترین حاشیه سود خالص از بین نمادهای مذکور به نماد نوین و بعد از آن به نماد مسکن تعلق گرفته است. ( این نسبتها بر اساس آخرین صورتهای مالی ارائه شده توسط این نمادها در نظر گرفته شده است که در نماد امید صورتهای مالی ۹ ماهه، در لوتوس ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۹، نوین ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۹، ملت نیز ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۹، امین ۶ ماهه، تمدن ۹ ماهه، کاردان ۱۲ ماهه، مسکن ۶ ماهه، سپهر ۹ ماهه و دماوند ۶ ماهه مد نظر قرار گرفته است)
نسبت بازده دارایی در نماد امین ۰.۱۸، لوتوس ۰.۳۰، نوین ۰.۳۶، ملت ۰.۲۳، امین ۰.۳۳، تمدن ۰.۳۶، کاردان ۰.۴۶، مسکن ۰.۳۸، سپهر ۰.۳۲، و دماوند ۰.۰۵۸ می باشد که این نسبت نشان دهنده میزان بازده دارایی یک شرکت در بدست آوردن سود خالص برای آن شرکت خواهد بود که در این آیتم ابتدا نماد کاردان و بعد از آن نماد مسکن موفق تر از سایر نمادها عمل کرده است.
نسبت بازده حقوق مالکانه نیز برای این نماد امین ۰.۳۲، لوتوس ۰.۴۶، نوین ۰.۴۸، ملت ۰.۳۰، امین ۰.۴۸، تمدن ۰.۵۷، کاردان ۰.۶۲، مسکن ۰.۳۹، سپهر ۰.۴۱، و دماوند ۰.۰۷ می باشد.
