نحوه خرید و فروش در بورس کالا (در بورس کالا چه چیزی معامله می شود؟)

به گزارش بورس امروز، خرید و فروش در بورس کالا در حوزه‌های مختلف معامله، انجام می‌گیرد. در بازار بورس، تولیدکنندگانی معتبر، با ارائه مدارک تایید شده حضور دارند. در این بازار، تولیدکنندگان و مشتری، اجازه انجام ایمن معاملات را دارند. اما سوال مهم این است که چه کالاهایی در این بازار مورد معامله قرار می‌گیرند؟ چگونه می‌توان در بازار بورس کالا، معامله انجام داد؟ چه فرایندی را باید طی کرد؟ در این مقاله به بررسی این نکات مهم خواهیم پرداخت.

بورس کالا چیست؟

بازار سرمایه تشکیل شده از ۴ بازار بورس، فرابورس، بورس کالا و انرژی است. در سال ۱۳۸۶ بورس کالا با ادغام دو بازار بورس فلزات و بورس کالای کشاورزی، تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار شروع به کار نمود. مبنای فعالیت در این بازار، معامله فیزیکی کالا است در حالی که در بورس، اوراق بهادار تحت معامله قرار می‌گیرند.

در چنین بازاری، کالاهای خام و فراوری نشده چون محصولات فولادی (از شمش گرفته تا ورق فولادی و میلگرد)، گندم، قیر، برنج و … تحت معامله قرار می‌گیرند.

محدودیت‌های موجود در بخش معاملات صنعتی، کشاورزی و پتروشیمی، قانون را به سمت ایجاد سازمانی منسجم و نظم‌یافته سوق داد. بورس کالا به مرور زمان گسترش یافت و بسیاری حوزه‌های معامله را دربرگرفت. بورس کالا نارسایی‌هایی قبلی خرید و فروش در بازار را از بین می‌‌برد و به معامله‌گران امکان سرمایه‌گذاری و خرید ایمن از بورس را می‌دهد. به عنوان مثال، با خرید میلگرد از بورس کالا، مشتری می‌تواند با حداقل نوسانات قیمتی و به قیمت کارخانه خرید کند.

بسیاری از افراد خواهان سرمایه‌گذاری و معامله در بورس کالا، از قوانین و فرایندهای لازم اطلاع ندارند. بدین منظور در ادامه موضوعات مهمی که باید پیش از معامله بدانید را مورد بررسی قرار می‌دهند. چنین نکاتی، شما را در داشتن یک سرمایه گذاری ایمن، راهنمایی می‌کنند.

کالاهای مورد معامله در بورس کالا

در بورس کالا معاملات در قالب چهار بازار فرعی، بازار فیزیکی، بازار مشتقه و بازار مالی انجام می‌گیرد. هر بازار با هدف خاص خود و مبادلات ویژه انجام می‌شود.

بازار فرعی

در بازار فرعی، محصولات تک محموله‌ای شامل ضایعات، پلیمر، محصولات شیمیایی، معدنی، صنعتی، فولاد، روی، خوراک دام و طیور، جوجه یک روزه تخم‌گذار، تلیسه آبستن، سولفات و آهک مورد معامله قرار می‌گیرند.

بازار فیزیکی

در بازار فیزیکی در چهار حوزه مختلف خرید و فروش انجام می‌گیرد. در حوزه محصولات صنعتی و معدنی انواع مقاطع فولادی، مس، آلومینیوم، سنگ آهن، آهن اسفنجی، کنسانتره مولیبدن و فلزات گران‌بها و … به فروش می‌رسد. در گروه صنعتی، از روزهای شنبه تا چهارشنبه، در ساعت ۱۰:۳۰ امکان ثبت سفارش به پایان می‌رسد. قیمت میلگرد امروز در بازار آزاد با توجه به قیمت‌های ثبت شده در بازار بورس کالا مشخص می‌شود.

در حوزه محصولات پتروشیمی در دو گروه شیمیایی و پلیمری معامله انجام می‌شود.

• محصولات شیمیایی: جمله سود کاستیک، استایرن، اوره، بنزین، اسید استیک و …
• محصولات پلیمری: از جمله پلی پروپیلن، پلی اتیلن سنگین، پلی استایرن و …

در حوزه محصولات فرآورده‌های نفتی نیز روغن، قیر، گوگرد، سلاپس واکس، عایق رطوبتی و وکیوم باتوم خرید و فروش می‌شوند.

در بازار فیزیکی محصولات کشاورزی از قبیل جو، ذرت، گندم، روغن خام، کنجاله‌ها جون سویا، مرغ منجمد، زعفران، برنح، پسته، مرغ، تخم‌مرغ و … مورد معامله قرار می‌گیرد.

بازار مشتقه

در این بازار، تحت دو نوع قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله چندین کالا خرید و فروش می‌شوند. زعفران نگین و پوشال و زیره سبز در دسته قراردادهای آتی و سکه طلا و زعفران نگین در دسته قراردادهای اختیار معامله قرار می‌گیرند.

بازار مالی

در بازار مالی، سیمان، فولاد، پلی اتیلن سنگین، سنگ آهن و کنسانتره آن، گندم، اوره، میلگرد فولادی، تیرآهن، کلاف ورق گرم و … در سلف موازی استاندارد به معامله می‎رسد. سکه طلا، زعفران، ذرت، جو و پسته با گواهی سپرده کالایی و سکه طلا در صندوق سرمایه‌گذاری معامله می‌شوند.

معامله در بورس کالا برای چه کسانی ممکن است؟

اگرچه به طور کلی معامله در بورس کالا شرایط خاص خود را دارد، اما چندان محدود نیست. عرضه کنندگان و تامین کنندگان بورس در بسیاری حوزه‌ها باید فعالیت دائم داشته باشند.

اشخاص حقیقی با دارندگی کد معاملاتی می‌توانند در معامله برخی کالاها چون میلگرد و تیرآهن شرکت کنند. در حالی که امکان معامله شمش فولادی و محصولات پتروشیمی برای این گروه وجود ندارد. این مقاطع نیاز به مدارک بیشتر دارد. در واقع باید با ثبت نام در سامانه بهین یاب وزارت صمت، سهمیه خود را به بورس ارسال و تاییدیه دریافت کنند. معامله برخی محصولات در بورس به گواهی استاندارد اجباری، پروانه بهره‌برداری و یا معرفی شدن توسط وزارت صمت یا ارگان‌های معتبر دیگر نیاز دارد. کارگزاری مورد نظر مشتری موظف است هنگام ثبت نام تمامی این شرایط را برای وی شرح دهد.

نحوه انجام معاملات در بورس کالا

برای ورود به بورس کالا، اولین چیزی که مشتری نیاز دارد کد معاملاتی یا کد بورسی است. کد بورسی اشخاص حقیقی و حقوقی توسط کارگزاری دریافت می‌شود. طی مراحل زیر، ثبت سفارش و خرید کالا انجام می‌گردد.

ثبت سفارش

مشتری باید فرم درخواست کالا را تکمیل و به کارگزاری تکمیل کند. اطلاعات وارد شده در این فرم با توجه به اطلاعات اعلام شده توسط بورس کالا تکمیل می‌شود. قیمت پیشنهادی و میزان عرضه اعلام شده توسط بورس، برای کالاهای داخلی یک روز قبل از عرضه و برای کالاهای صادراتی از سه روز قبل باید وارد این درخواست شده و به کارگزاری تحویل شود.

در این فرم باید حداکثر قیمت پیشنهادی توسط خریدار، نوع کالای مورد سفارش، حجم خرید و نام تولیدکننده ذکر گردد.

تعیین قیمت

قیمت را می‌توان به چند روش تعیین کرد:

• خریدار با انتخاب سفارش با قیمت باز، به کارگزاری اختیار تعیین قیمت را می‌دهد.
• با سفارش با قیمت محدود، مشتری یک حداکثر قیمت برای سفارش تعیین می‌کند تا امکان کالاهای با قیمت بالاتر از قیمت پیشنهادی برای وی وجود نداشته باشد.
• مشتری قادر است با انتخاب سفارش با قیمت مقطوع، امکان تغییر قیمت را نداده و به صورت قطعی قیمت پیشنهادی خود را اعلام کند.

تایید سفارش و انجام معامله

پس از اعلام درخواست، کارگزاری با تولیدکننده وارد مذاکره می‌گردد. در صورت تایید سفارش، مشتری باید ۱۰% از مبلغ کل قرارداد به حساب کارگزاری واریز شود. البته این عدد برای کالاهای قرار گرفته در رینگ صادراتی ۵% اعلام شده است. علت پرداخت این رقم، ضمانت انجام معامله و خسارت لغو معامله است.

قیمت پایه محصولات با توجه به میزان عرضه و کل تقاضا و طی رایزنی کارگزار با تامین‌کننده مشخص می‌شود. به عنوان مثال، اگر میزان تقاضای ورق بالا و میزان عرضه کم باشد، قیمت ورق برابر با حداکثر قیمت پیشنهادی خواهد بود. در شرایط معکوس، بستگی به توافق طرفین دارد.

پس از تایید قیمت نهایی، سفارش تایید می‌شود. در صورتی که مشتری با قیمت تایید شده موافق نباشد، می‌تواند در ابتدای معامله انصراف دهد.

تسویه مبلغ قرارداد

در صورت انجام معامله، کارگزار صورت حساب را برای شمار می‌نماید. در این صورت حساب، موارد زیر مورد توجه قرار گرفته است:

• مبلغ قرارداد
• کارمزد (۱۸/۰٪ به کارگزار، ۰۶/۰٪ به شرکت بورس کالا و ۰۴/۰٪ به سازمان بورس)
• %۳ ارزش افزوده

در معاملات سلف و نقدی، خریدار باید طی سه روز کاری باقی مانده مبلغ قرارداد را به طور کامل پرداخت کند و فیش واریزی را به کارگزاری تحویل دهد. فیش پرداختی باید به نام خریدار باشد.

در صورت عدم پرداخت مبلغ طی سه روز کاری، تا ده روز، به ازای هر روز تاخیر، به مبلغ قرارداد ۲۵/۰% افزوده می‌شود. پس از ده روز، معامله فسخ می‌شود.

دریافت کالا

با پرداخت مبلغ به کارگزاری و تسویه کارگزاری با اتاق پایاپای، مدارک تسویه به کارگزار خریدار و فروشنده ارسال شده و تاییدیه سفارش از وی دریافت می‌شود. در نهایت نوبت به تعیین پیمانکار حمل بار و دریافت کالا می‌رسد.

سخن نهایی

خرید و فروش در بورس کالا مشروط به داشتن ویژگی‌های خاصی است. در صورتی که تامین‌کننده مورد تایید بازرسان بورس باشد، می‌تواند بخشی از کالای خود را به سازمان بورس کالا عرضه کند. در این بازار، خریداران کالاهای خام می‌توانند با توجه به نیاز خود و مدارکی که در دست دارند، به خرید و فروش در بورس کالا بپردازند. قیمت تعیین شده در بورس به صورت کنترل شده و با ثبات تعیین می‌شود. خریدار این امکان را دارد تا قیمت مورد نظر خود را پیشنهاد داده و بر آن اساس خرید کند.

آیرومارت از جمله آهن فروشان مطرح در سطح کشور است که محصولات فولادی عرضه شده در بورس کالا، همچون میلگرد بورسی را برای مشتریان خود فراهم می‌آورد. برای اطلاع از طرح بورسی آیرومارت، از طریق شماره تلفن ۰۲۱۴۵۳۰۶ با کارشناسان مجموعه در ارتباط باشید. همچنین قیمت روز مقاطع در بازار را می‌توانید در سایت www.iromart.com مشاهده کنید.