اوراق مشارکت یا صندوق؟

سجاد میرزایی سووینی_ کارشناس بازار سرمایه|در میان خریداران حقیقی و حقوقی این اوراق،  عمدتا سهم بیشتری از تقاضای خرید را حقوقی ها به خود اختصاص می دهند، اما تقاضا به این اوراق بهادار عمدتا در زمان سیر نزولی شاخص کل بازار اتفاق می افتد؛  در آن  بازه زمانی  جهت استفاده از وجوه در دست، سرمایه گذاران اقدام به خرید اوراق مشارکت در پرتفوی و نگهداری تا زمان رونق بازار می نمایند.

البته برخی به دلیل عدم ریسک پذیری تمایل دارند همواره درصد عمده ای از پرتفوی خود را در اوراق بهادار بادرآمد ثابت نگهداری نمایند. اما اوراق مشارکت با وجود داشتن مزایا، معایبی همچون تاثیرپذیری با تغییر نرخ بهره بانکی، عدم رشد یکنواخت در طی نگهداری کوتاه مدت،  هزینه کارمزد معاملات‌ بالاتر به نسبت صندوق ها و ریسک نقدشوندگی در سررسید را دارد که سرمایه گذاران این موارد را متحمل می شوند. در سال گذشته اگر شخصی اقدام به خرید اوراق مشارکت کرده و تاکنون نگهداری نموده بازدهی ۱۹ درصدی به آن عاید شده است.

در حال حاضر در بازار سرمایه  ۲۸ صندوق سرمایه گذاری بادرآمد ثابت از نوع قابل معامله در بازار (ETF) وجود دارد که این صندوق ها با ترکیب دارایی و مدیریت افراد حرفه ای بازار و با رکن بازارگردانی ارزش خالص دارایی آن ها در یکسال گذشته به طور متوسط ۲۱ درصد رشد کرده است . این صندوق ها معایب گفته شده را در اوراق مشارکت ندارند.  مهمترین مزایای آن ها رشد یکنواخت بازدهی، عدم تأثیر پذیری مستقیم آن ها با تغییرات نرخ بهره بانکی، کارمزد معاملات پایین تر آن ها به نسبت اوراق مشارکت و در برخی از صندوق ها واریز سود نقدی ماهانه نیز به حساب سرمایه گذار است که می توان گزینه مناسب تری برای سرمایه گذاری به نسبت اوراق مشارکت دانست. بزرگترین صندوق از نوع بادرآمد ثابت قابل معامله با نام صندوق کمند با ارزش دارایی ۱۳.۴ همت در حال حاضر فعالیت می نماید.

نماد و نام های این صندوق ها به شرح ذیل است:

آسامید صندوق آسمان امید، صایند گنجینه آینده روشن ) سود نقدی (افران افرا نماد پایدار، آکورد آرمان آتی کوثر، گنجین گنجینه یکم آوید، سپاس پاداش سهامداری توسعه یکم) سود نقدی (امین یکم امین یکم فردا) سود نقدی(کیان صندوق کیان، اوصتا صندوق اندیشه ورزان صبا تامین، پارند پارند پایدار سپهر) سود نقدی (سپر سپر سرمایه بیدار، داریک اعتماد داریک، فیروزا بادرآمد ثابت فیروزه آسیا، سخند سپهر خبرگان نفت) سود نقدی (دارا دارا الگوریتم) سود نقدی (ارمغان ارمغان ایرانیان) سود نقدی(یاقوت یاقوت آگاه، تصمیم تصمیم، اعتماد اعتماد آفرین پارسیان، کمند کمند) سود نقدی (دمعیار بادرآمد ثابت معیار) سود نقدی (فردا آوای فردای زاگرس، کارین نگین سامان) سود نقدی (خاتم خاتم ایساتیس پویا، سپیدما سپید دماوند، همای همای آگاه، سیناد سپهر سودمند سینا، کامیاب کامیاب آشنا

با بررسی کمی وضعیت دارایی و توسعه و رشد در انواع صندوق‌های سرمایه گذاری، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و سایر نهادهای مالی بعد از سکانداری رئیس جدید سازمان بورس و اوراق بهادار طی ۸ ماه منتهی به شهریور ۱۴۰۰ شامل تغییرات ذیل بوده‌اند:

صندوق‌های سرمایه‌گذاری

تعداد صندوق‌های سرمایه‌گذاری تا انتهای دی سال گذشته، ۲۵۸ صندوق اعلام شده‌اند که پس از۸ ماه به ۲۸۷ صندوق رسید که حکایت از رشد ۱۱ درصدی دارد. همچنین ارزش دارایی صندوق‌های سرمایه که تا دوره منتهی به۳۰دی ماه ۱۳۹۹، معادل ۴میلیون و ۴۲۴ هزار و ۴۱۲ میلیارد و۴۲ میلیون ریال بود به ۵  میلیون و ۵۲۰ هزار و۹۵۰ میلیارد و ۸۰۵ میلیون ریال تا دوره منتهی به ۳۱ شهریورماه رسید و افزایش ۳۰.۱۴ درصدی را به ثبت رساند.

* صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت: تعداد این نوع از صندوق‌ها تا ۳۱ شهریور ماه ۱۴۰۰ نسبت به ۳۰ دی ماه ۱۳۹۹ معادل ۸.۵۱ درصد افزایش یافت و از ۸۶ صندوق به ۹۴ صندوق رسید. ارزش دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت نیز با ۲۲.۸۵ درصد افزایش، از ۳ میلیون و ۳۷ هزار و ۸۷۰ میلیارد و ۷۶ میلیون ریال به ۳ میلیون و ۹۳۷ هزار و ۶۹۴ میلیارد و ۶۲۸ میلیون ریال به رسید.

* صندوق‌های سرمایه‎‌گذاری در سهام: تعداد این نوع از صندوق‌ها تا ۳۱ شهریور ماه ۱۴۰۰ نسبت به  ۳۰ دی ماه ۱۳۹۹ معادل ۶.۸۵ درصد افزایش یافت و از ۷۳ صندوق به ۷۸ صندوق رسید. ارزش دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام نیز با ۱۴.۴۸ درصد افزایش، از ۴۹۳ هزار و ۴۲۲ میلیارد و ۱۱۱ میلیون ریال به ۵۶۳هزار و ۸۷۴ میلیارد و ۳۹۰ میلیون ریال رسید.

* صندوق سرمایه‌گذاری مختلط:  تعداد این نوع از صندوق‌ها تا ۳۱ شهریور ماه ۱۴۰۰ نسبت به تاریخ۳۰  دی ماه ۱۳۹۹ معادل۵ درصد افزایش یافت و از ۲۰ صندوق به ۲۱ صندوق رسید. در حالی‌که ارزش دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط با۳.۹۱درصد کاهش از ۲۸ هزار و ۸۶۶ میلیارد و ۲۱۷ میلیون ریال به ۲۷ هزار و ۷۳۷ میلیارد و ۹۵۹ میلیون ریال رسید.

* صندوق‌های سرمایه‎‌گذاری اختصاصی بازارگردانی: تعداد این نوع از صندوق‌ها تا تاریخ ۳۱ شهریور ماه ۱۴۰۰ نسبت به تاریخ ۳۰ دی ماه ۱۳۹۹ معادل ۱۵.۵ درصد افزایش یافت و از ۵۸ صندوق به ۶۷ صندوق رسید. ارزش دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی با ۴ درصد افزایش، از ۶۶۲ هزار و ۷۹۸ میلیارد و ۷۹۸میلیون ریال به ۹۶۵ هزار و ۷۸۸ میلیارد و ۶۴۰ میلیون ریال رسید.

* صندوق‌های سرمایه‎‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر کالا: تعداد این نوع از صندوق‌ها تا تاریخ ۳۱ شهریور ماه ۱۴۰۰ نسبت به ۳۰ دی ماه ۱۳۹۹ معادل ۱۶.۶+۶ درصد افزایش یافت و از ۶ صندوق به ۷ صندوق رسید. ارزش دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر کالا نیز با ۲۷.۷۶ درصد افزایش، از ۱۹ هزار و ۴۵۴ میلیارد و ۸۴۰ میلیون ریال به ۲۴ هزار و ۸۵۵ میلیارد و ۱۸۸ میلیون ریال رسید.

براساس آمارهای به‌دست آمده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری، تعداد ۲ میلیون و ۴۹۵ هزار و ۸۷۳ سرمایه‌گذار غیرمستقیم طی دوره ۶ ماهه منتهی به ۳۱ شهریو ماه ۱۴۰۰ جذب این صندوق‌ها شده‌اند.

سایر نهادهای مالی

مجموع شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها نیز حکایت از افزایش ۶.۱ درصدی در تعداد این شرکت‎‌ها دارد. براین اساس، تعداد شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها از ۲۱۴ شرکت در دی ماه ۱۳۹۹ به ۲۲۷ شرکت در شهریور ۱۴۰۰ رسید.

همچنین، در سایر نهادهای مالی نیز رشد ۸.۳۲ درصدی در تعداد مشاهده شد و از ۷۲۱ شرکت به ۷۸۱ رسید.

ار میان سایر نهادهای مالی، تعداد شرکت‎های سبدگردان از افرایش قابل‌توجهی برخوردار شدند و از ۳۵ شرکت به ۴۹ شرکت طی  ۸ ماهه یادشده، رسیدند که نشان از افزایش ۴۰ درصدی در تعداد دارد.

براساس آمارهای به‌دست آمده، می‌توان گفت با توجه به ریسک سرمایه‌گذاری در سال ۱۳۹۹ و همچنین توسعه نهادهای مالی و رفع انحصار از آنها، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در میان سهامداران با اقبال بیشتری مواجه شده و صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز از رشد کمی برخوردار شده‌‍‌اند.