چالش های عرضه سهام عدالت به صورت بلوکی

یاور میرعباسی در گفت و گو با خبرنگار بورس امروز با اشاره به مدت زمان آزادسازی سهام عدالت تصریح کرد: با گذشت حدود یک سال و دو ماه از آزادسازی سهام عدالت و تقسیم سهامداران به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم، ارزش بازاری سهام عدالت نسبت به ارزش واقعی کاهش یافته است.

وی افزود: در حال حاضر مشمولین سهام عدالت شامل  ۱۹ میلیون سهامدار مستقیم و ۳۰ میلیون سهامدار غیرمستقیم است که روند نزولی بازار موجب سقوط ارزش دارایی آنها شده است؛ این رخداد در پی فروش سهام عدالت در بازار خرد تعادل بازار سرمایه را نیز بر هم زده است.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری مدیریت سرمایه مدار در خصوص اثرات عرضه سهام عدالت در بازار سرمایه گفت: با توجه به عدم ورود نقدینگی چندان به بازار و  شکل گیری عدم تعادل در بازار سرمایه، شاهد دلسردی فعالین بودیم.

لزوم تعیین نحوه عرضه بلوکی سهام عدالت

میرعباسی در بیان راه حل های پیشنهادی عرضه سهام عدالت در بازار سرمایه توضیح داد: یکی از راه حل‌ها، عرضه بلوکی سهام عدالت است اما پیش از آن لازم است نحوه فروش سهام به سهامداران بلوکی تعیین شود. در صورتی که این سهامداران اقدام به عرضه آبشاری سهام نمایند نه تنها این معضل برطرف نمی‌شود بلکه کنترل این عرضه‌ها سخت‌تر نیز می‌گردد.

وی در خصوص مزیت این شیوه تأکید کرد: عرضه سهام به صورت بلوکی کنترل شده تر بوده و مانع از رقابت غیرعادی در جهت فروش می‌شود.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری مدیریت سرمایه مدار گفت: عرضه سهام درگذشته به گونه‌ای بود که کارگزاران اقدام به تجمیع سهام عدالت به صورت حجمی نموده و پس از تجمیع در قیمت‌های رقابتی اقدام به فروش سهام می‌نمودند. لذا تأثیر این نوع واگذاری چندان تفاوتی با واگذاری به صورت خرد داشته و همچنان مشکلات قبلی پابرجا بود.

میرعباسی با بیان تفاوت اندک عرضه بلوکی و خرد اظهار داشت: در آن زمان منعی برای نحوه فروش سهام بلوکی به خریداران وجود نداشت. در صورتی که این اقدام به همان رویه قبل انجام شود تأثیر چندانی نخواهد داشت.

وی با اشاره به بی تأثیری واگذاری سهام به شیوه بلوکی، تصریح کرد: اصولاً واگذاری سهام به صورت عمده و بلوکی به دلیل اینکه از بازار خرد و به دور از رقابت تعداد کثیری از فروشندگان انجام می‌شود تأثیری بر قیمت سهام در بازار سرمایه ندارد.

حضور افراد حرفه‌ای در معاملات بلوکی سهام عدالت

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری مدیریت سرمایه مدار در خصوص مزایای عرضه بلوکی برای سهامداران سهام عدالت گفت: در معاملات بلوکی افراد حرفه‌ای‌تری دخیل هستند و حتی امکان فروش سهم به قیمت بالاتر از قیمت‌های تابلو وجود دارد.

میرعباسی افزود: در معاملات بلوکی به دلیل اینکه خریداران عموماً حقوقی‌های بزرگ بازار هستند که تمایل به خرید سهام بنیادی و یا کسب کرسی مدیریتی در این شرکت‌ها دارند، می‌تواند موجب رقابت بین خریداران شود و قیمت‌ها به ارزش ذاتی سهام نزدیک‌تر شده و قیمت‌های منصفانه‌تری پیشنهاد گردد.

وی با اشاره به پایین بودن قیمت‌های فعلی بازار سرمایه نسبت به ارزش ذاتی سهام گفت: انجام معاملات بلوکی در قیمت‌های منصفانه و نزدیک به قیمت واقعی سیگنال مثبتی را به بازار خرد ارسال می‌کند. لذا آزادسازی سهام عدالت با کار کارشناسی و در میزان مناسب برخلاف تصور نه تنها بار منفی بر بازار سرمایه نخواهد داشت بلکه می‌تواند موجب کمک به رونق بازار سرمایه شود.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری مدیریت سرمایه مدار در خصوص نیاز تدبیر اندیشی برای مشکلات واگذاری سهام عدالت از سوی کارگزاری‌ها گفت: همچنان واگذاری از طریق کارگزاری‌ها با مشکلات پیشین رو به رو است. در صورتی که این سهام به صورت بلوکی در اختیار کارگزاران قرار گیرد این نهادهای مالی نقش تأثیر گذاری در روند قیمتی سهم خواهند داشت.

لزوم اجرای محدودیت و قوانین در فروش بلوکی کارگزاری‌ها

میرعباسی با بیان اهمیت ایجاد محدودیت‌ها و قوانین در نحوه فروش بلوکی سهام از سوی کارگزاری‌ها تصریح کرد: همچنان این فرصت برای کارگزاران وجود دارد که سهام خود را در هر قیمت و هر زمانی به فروش برسانند که البته منع قانونی نیز ندارد. در صورتی که تغییری در بازار سرمایه ایجاد نکند مشکلات و چالش‌های زیادی ایجاد نمی‌نماید.

وی افزود: در سال گذشته این عرضه‌های سنگین و غیر منطقی توسط کارگزاران همه فواید ممنوعیت فروش مستقیم توسط مردم را از بین برد. یکی از ارکانی که می‌تواند تا حدودی این رویه را کنترل نماید نقش فعال ناظر بازار و همچنین قوانین محدود کننده برای کارگزاران است.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری مدیریت سرمایه مدار اظهار داشت: عرضه سهام طی یکسال اخیر بدون برنامه ریزی انجام شده و سهام عدالت همواره به عنوان چالش برای بازار سرمایه مطرح بوده است. سهام عدالت درحالی وارد بازار سرمایه شد که مسائل مهمی از جمله نحوه فروش، مالکیت و … در خصوص آن هنوز تعیین تکلیف نشده است.

میرعباسی با ذکر مثالی تصریح کرد: مهم‌ترین مسئله در سهام عدالت، بحث حکمرانی در شرکت‌های موجود در سبد سهام عدالت است. به طوری که شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی که بیش از ۶۰ درصد سهام عدالت افرادی که روش غیرمستقیم را در اختیار دارند، هنوز هیأت مدیره تعیین نشده و نحوه تصمیم‌گیری در خصوص مجامع این شرکت‌ها و اعمال رأی در شرکت‌های سرمایه‌پذیر مشخص نشده است.

وی با اشاره به عرضه سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی با قیمت‌گذاری نامناسب، افزود: این نحوه عرضه سهام عدالت به صورت مستقیم و غیرمستقیم نشان دهنده ناهماهنگی در نحوه عرضه این سهام و در نظر نگرفتن همه جوانب مربوط به سهام عدالت بوده است.

بالا بودن تضاد منافع در ساختار فعلی فروش سهام عدالت

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری مدیریت سرمایه مدار در خصوص نحوه واگذاری و مدیریت سهام عدالت به شیوه غیرمستقیم گفت: در روش غیر مستقیم نحوه واگذاری و مدیریت این سهام در شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی نامشخص است و امکان ایجاد تضاد منافع در ساختار فعلی به شدت بالا می‌باشد.

میرعباسی در خصوص مزیت عرضه بلوکی در شیوه غیرمستقیم گفت: مالکیت سهام زیرمجموعه سهام عدالت عموماً به صورت مدیریتی است، مدیریت و اعمال رأی در این شرکت‌ها با چالش‌ها و اما و اگرهای بسیاری مواجه است. لذا واگذاری بلوکی و عرضه عمده این سهام به مشتریان حقوقی که خواهان سهامداری بلندمدت و کسب کرسی هیأت مدیره هستند می‌تواند تا حدی این مشکل را مرتفع نماید.

وی با بیان راه حل رفع مشکل حکمرانی سهام عدالت در شرکت‌های تحت مالکیت، تصریح کرد: در نهایت منابع اصل از این واگذاری در یک سبد سرمایه‌گذاری با خریداری سهامی که مالکیت در هیچ کدام از سهام مالکیتی نبوده و به صورت خرد انجام شده، می‌تواند تا حدی مشکلات حکمرانی را مرتفع نماید.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری مدیریت سرمایه مدار اظهار داشت: منابع سرمایه‌گذاری مذکور نیز می‌تواند در یک سبد متنوع و مختلط شامل اوراق با درآمد ثابت و صندوق شاخصی تقسیم گردد. سود حاصل از اوراق مشارکت سالانه در بین سهامداران تقسیم و سود شرکت‌های سرمایه‌پذیر در سبد مجدد سرمایه‌گذاری گردد.

میرعباسی در پایان با اشاره به سایر شیوه های فروش سهام عدالت تصریح کرد: در صورت تمایل سهامداران شیوه مستقیم به فروش خردسهام، می توان بازاری خارج از ساعات بازار سرمایه ایجاد کرد. با شکل گیری این بازار نهادهای مالی بتوانند سهام تجمیع شده را در هر قیمتی که تمایل دارند بفروشند. با این وجود قیمت این بازار نباید تأثیری بر قیمت بازار اصلی داشته باشد.