آیا عرضه سنگ آهن در بورس مانع از بازار سیاه در این صنعت می شود؟
به گزارش بورس امروز، طی سال های گذشته، قیمت گذاری سنگ آهن به صورت دستوری همواره باعث شده سرمایه گذاری در حوزه اکتشاف این محصول مخصوصا توسط بخش خصوصی بطور جدی صورت نگیرد و بخش خصوصی به جای سرمایه گذاری در این بخش در حوزه های دیگری سرمایه گذاری کند. با عرضه سنگ آهن در […]
به گزارش بورس امروز، طی سال های گذشته، قیمت گذاری سنگ آهن به صورت دستوری همواره باعث شده سرمایه گذاری در حوزه اکتشاف این محصول مخصوصا توسط بخش خصوصی بطور جدی صورت نگیرد و بخش خصوصی به جای سرمایه گذاری در این بخش در حوزه های دیگری سرمایه گذاری کند. با عرضه سنگ آهن در بورس کالا، فولاد سازان و کنسانتره سازان می توانند نیاز خود را با حضور در این بورس تامین کنند، این بهترین پاسخی است که می توان به بحث های مطرح شده در خصوص چرایی صادرات سنگ آهن با وجود نیاز داخلی داد.
قیمت گذاری سنگ آهن در بورس کالا
در حال حاضر آنچه در خصوص قیمت سنگ آهن رخ می دهد، بیشتر به سود دلالان و واسطه هاست و تولیدکننده واقعی هیچ سودی از آن نمی برد. در حال حاضر ۹۰ درصد میزان تولیدات و معادن سنگ آهن به ۱۰ شرکت بزرگ مانند شرکت معدنی و صنعتی گهر زمین، گل گهر، چادرملو، صبانور و … اختصاص دارد. این شرکت ها عموما ساختار خصولتی دارند و یارانه های دولتی دریافت می کنند. به گفته زمانیان مدیر اسبق تحقیق و توسعه انجمن سنگ آهن با این حال برخی از فعالان بستر بورس کالا را برای عرضه سنگ آهن نامناسب می دانند و به دنبال تاسیس یک بورس داخلی برای عرضه سنگ آهن هستند.
بازار سیاه سنگ آهن
با توجه به شرایط کنونی عرضه سنگ آهن در بورس کالا، نمی توان احتمال ایجاد بازار سیاه را رد کرد. در حال حاضر تولیدات فولاد کشور عموما بر اساس سنگ های مگنتیتی است که پاسخگوی نیاز داخلی نیز نیست! اما در همین شرایط مشاهده می کنیم که سنگ آهن های مگنتی به بازارهای خارجی صادر می شوند.
به گفته کارشناس سنگ آهن، حتی با عرضه در بورس کالا امکان ایجاد بازار سیاه سنگ آهن وجود دارد، بنا بر توضیحات زمانیان؛ به عبارت دیگر نیاز خوراکی واحدهای فولادی که با کمبود آن مواجه هستند، به صورت غیرقانونی از کشور صادر می شود. این امر نشان دهنده حضور واسطه گران و دلالان در این صنعت است.این کارشناس صنعت سنگ آهن با بیان اینکه عمده تولید سنگ آهن به صورت کنسانتره است، بیان می کند که ۱۰ شرکت برتر در حوزه تولید سنگ آهن، عموما تولیدات خود را به شکل کنسانتره ارائه می دهند.
عوامل موثر بر ایجاد بازار سیاه در کنار بورس کالا
بازار سیاه می تواند در هر زمانی با کمبود عرضه ایجاد شود. زمانی که عرضه در بورس کالا انحصاری شود، بازار سیاه شرایط را مناسب دیده و ایجاد می شود و با توجه به قوانینی که وضع می شود، کسانی که توانایی خرید در بورس کالا را ندارند، از این محل کالاهای مورد نیاز خود را تامین می کنند. بنابراین با وجود قوانین مفید در کنار عرضه در بورس کالا می تواند نقش دلالان را در این صنعت کمرنگ کند و احتمال ایجاد بازار سیاه را کاهش دهد.
به گفته زمانیان سال گذشته اولیه عرضه سنگ آهن توسط شرکت فکور صنعت انجام شد. قیمت پایه این عرضه همان قیمتی اعلام شد که فولادسازان کشور آن را در بازار آزاد خریداری می کردند اما این عرضه در بورس کالا مورد استقبال قرار نگرفت زیرا فولادسازان می دانستند اگر سنگ آهن راهی بورس کالا شود، شرکت های معدنی می توانند در تعیین قیمت و نحوه عرضه سنگ آهن اقداماتی انجام داده و قیمت را به سود خودشان تنظیم کنند.
این در شرایطی است که امروز عمده تولیدکنندگان سنگ آهن می خواهند که قیمت سنگ آهن بر مبنای قیمت فوب خلیج فارس تعیین شود اما نکته ای را در نظر نمی گیرند. همانطور که گفته شد ۱۰ شرکت بزرگ معدنی، شرکت های خصولتی هستند که یارانه و زیرساخت هایی اعم از انرژی، ریل، راه آهن و … از دولت دریافت می کنند و نمی توان این یارانه های را نادیده گرفت.
به گفته کارشناسان صنعت سنگ آهن با توجه به این امر، نمی توان قیمت جهانی را با وجود دریافت یارانه ای که متعلق به همه مردم است، در بازار های داخلی اعمال کرد. این منطقی نیست که به برخی شرکت ها یارانه پرداخت شود و قیمت محصولات شان در بازار داخلی بر اساس فوب خلیج فارس تعیین شود.
متاسفانه تولیدکنندگان سنگ آهن زیر بار این مسئله نمی روند و تولیدکنندگان فولاد را مثال می زنند که با وجود دریافت یارانه، محصولات خود را به قیمت جهانی به فروش می رسانند. بنا به عقیده کارشناسان، در حال حاضر بازار زنجیره فولاد متناست نیست و از ابتدا تا انتهای زنجیره (اگر ابتدا را سنگ آهن و انتها را فولاد در نظر بگیریم) با هم به تعارض منافع برخوردند؛ زیرا هریک از آنها سهم یارانه ای دارد و می خواهد از آن بهره ببرند؛ در حالی که این بهره باید برای تویدکننده نهایی باشد تا بتوان این یارانه را به هزینه تمام شده خود اضافه کند. در حال حاضر این تولیدکنندگان نهایی هستند که هزینه های معدن، حقوق نیروی کار، انواع مالیات، انرژی و … را پرداخت می کنند.
عرضه سنگ آهن در بورس کالا
به گفته زمانی کارشناس سنگ آهن انجمن تولیدکنندگان سنگ آهن تلاش دارد تا با ایجاد بازاری موازی با بورس کالا، محلی را برای عرضه سنگ آهن فراهم کند تا عرضه و تقاضا را در این بازار کنترل شود. این در حالی است که ایجاد چنین بازاری فساد بزرگتری را ایجاد می کند و در آینده منافع و سودهای این صنعت به جیب واسطه ها خواهد رفت.
فعالان این صنعت به هیچ عنوان تصور نکنند که این بازار به نفع تولیدکننده خواهد بود تا بتواند از این طریق خود را توسعه بدهد. ده درصد تولیدات سنگ آهن کشور در دست شرکت های خصوصی زیادی است که در این زمینه فعال هستند. این شرکت ها توانایی تامین هزینه های خود را دارند و در بازار محصولات خود را عرضه می کنند.
این شرکت ها تا به امروز، هیچ راهی به جز عرضه سنگ آهن به واسطه ها و دلالان نداشتند اما با فراهم شدن بستر بورس کالا، این شرکت ها می توانند منافع تولید را در جیب خود بگذارند و طرح های خود را توسعه بدهند.
