وقتی مبینوان از کیش بازگشت
به گزارش بورس امروز، مبین وان کیش یک شـرکت بورسی در حوزه محتوای دیجیتالی است که تقریباً تا دو سال قبل کم و بیش تمام فعالیتش متمرکز بر حوزه خدمات ارزش افزوده برای مشترکان تلفن همراه بود، تا اینکه با فراز و نشیبهایی که در حوزه VAS اتفاق میافتد، مبینوان مجبور میشود روند کاری خود را […]
به گزارش بورس امروز، مبین وان کیش یک شـرکت بورسی در حوزه محتوای دیجیتالی است که تقریباً تا دو سال قبل کم و بیش تمام فعالیتش متمرکز بر حوزه خدمات ارزش افزوده برای مشترکان تلفن همراه بود، تا اینکه با فراز و نشیبهایی که در حوزه VAS اتفاق میافتد، مبینوان مجبور میشود روند کاری خود را تغییر دهد. اعضای شرکت در گذر از روزهای سختِ این تغییرات، با استفاده از تجربیات خود در حوزه زیرساختی و نرمافزاری تصمیمات بزرگی میگیرند، تصمیماتی که بتواند هم رضایت سهامداران را جلب کند و هم مسیر رشد و پیشرفت آنها را هموار سازد.
حالا مبینوان کیش یک هلدینگ فعال در صنایع فناوریمحور است که از فینتک گرفته تا بلاکچین و رایانش ابری را در برنامه کاری خود گنجانده است. از دیگر حوزههای فعالیتی مبینوان کیش پلتفرم باز و حوزه بازیهای موبایلی است که دستاندرکاران مبینوان با جدیت تمام مشغول پیگیری آن هستند. سرمایهگذاری، بازاریابی و توسعه این محصولات در داخل تا گسترش در بازارهای منطقهای مانند خاورمیانه، آسیای مرکزی و آفریقا موضوعی است که مدیران مبینوان کیش با پشتکار فراوان آن را دنبال میکنند. موفقیتی که اگر تحقق یابد هم برای آنها و هم برای اکوسیستم توسعهدهندگان بازیهای موبایلی و رایانهای تاثیر بسیار مطلوبی به همراه خواهد داشت.
فینتک برای حیات
در یکی از روزهای اردیبهشتی سال دوصفر مهمان «مبینوان کیش» در خیابان میرعماد بودیم تا با شرکتی که تحولات سخت و بزرگی را پشت سر گذاشته آشنا شویم؛ شرکتی که با اینکه ناگهان مجبور به ترک اصلیترین فعالیت خود شده، اما گویا توانسته به خوبی از پس این تغییر یا بحران برآید.
بهترین کسی که میتواند از فعالیت دقیق مبینوان برایمان بگوید «مسعود وکیلینیا» مدیرعامل شرکت است. او با اینکه تقریباً یک سال است که مدیرعامل مبینوان کیش شده اما قبل از این سمت هم چند سالی در هیاتمدیره شرکت حضور داشته است: «تا سال ۹۸ مبینوان یکی از شرکتهای فعال در زمینه اگریگیتوری (تجمیعکنندههای محتوا و خدمات) در زمینه VAS بود و بیشتر از ۸۰ درصد درآمدش ازVAS تامین میشد، اما از نیمههای سال ۹۸ پیشبینی میشد که مشکلاتی در این حوزه پیش خواهد آمد و عملاً درآمدهای ما تحتالشعاع قرار میگیرد، در نتیجه در نیمه دوم سال ۹۸ به فکر ایجاد مسیرهای درآمدی جدید افتادیم.»
مدیران مبینوان از اواخر سال ۹۸ فینتک را جدی میگیرند و با استراتژی لاین درآمدزایی جدیدی که از سال قبل برایش برنامهریزی کرده بودند، و نگاه دقیق به بازار و نیروی انسانی شروع به بازتعریف نقاط قوت و ضعف تیمشان میکنند: «طبق تجربیات کاری همکاران، توانمندیهای سازمانی و نیاز بازار، اساس را بر فینتک گذاشتیم. فعالیتهایی مثل فروش بسته، شارژ… کارهایی که گرچه درآمد بالایی نداشت اما ادامه حیات را برای بقا و تصمیمگیریهای بزرگتر ما آماده میکرد. نیمه اول سال گذشته به سرعت فینتک را جایگزین VAS کردیم که بتوانیم با جریان درآمدی آن، لاینهای دیگری بسازیم و مبینوان را سرپا نگه داریم.»
وکیلینیا میگوید روزهای بسیار سختی را پشت سر گذاشتهاند: «تصور کنید ناگهان خودروسازی را از ایرانخودرو بگیرند. در حقیقت ما هواپیمای در حال سقوطی را خلبانی کردیم که سرنشینان آن همان سهامداران ما بودند و ما موظف بودیم به عنوان یک شرکت بورسی نگذاریم ضرری بیش از پیش متوجه سهامدارانمان شود. بازگشت و بهبود شرکت روی دوش بچهها و نیروی انسانی بود. همگی ما حیثیتی و از جان و دل پشت شرکت ایستادیم.»
زندگی بدون VAS
مبینوانیها گرچه درآمد اصلیشان را که VAS بود از دست داده بودند اما به گفته وکیلینیا، با همین ورود به شاخههای جدید در سال گذشته بیش از ۵۰ درصد رشد درآمد نسبت به سال ۹۸ و ۱۶۰ میلیارد فروش داشتند: «در آن وضعیت باید از توانمندیهایمان استفاده میکردیم؛ به عنوان مثال یک محصول ما شدAPI پلتفرم یا به عبارتی پلتفرم نوآوری باز، بر اساس ارتباطات سازمان شروع کردیم به جمعآوری API و آمادهسازی زیرساختهای فنی و کسب و کار. در حقیقت با جمعآوری صدها API از سازمانهای مختلف، این محصول حالا پلتفرمی شده است که به زودی با برند جدیدی از آن رونمایی خواهیم کرد. وارد حوزههای غیربانکی شدیم، روی فعالیتهایی که مورد توجه دیگران نبود تمرکز کردیم. در سال گذشته سه درصد از سهام آسیاتک را خریدیم و شروع به افزایش ظرفیت دیتاسنتر خود کردیم، در حوزه گیم فعالیت و سرمایهگذاری خود را گسترش دادیم و کار در این زمینه را هم تجربه کردیم.»
گویا مبینوان در سال ۹۹ تمام تلاشش را بر این میگذارد که به هر شکل شده به سهامدارانش امواج مثبت بفرستد و به آنها نشان بدهد پای همه سختیها ایستاده است و نمیگذارد مسیر رشد شرکت متوقف شود: «در واقع یک شرکت تکمحصولیVAS داشت به یک شرکت ICTمحور با محصولات متنوع تبدیل میشد. این پوستاندازی با اینکه به شدت سخت بود اما میارزید، ما میخواستیم سهامدارانمان هر لحظه در جریان تغییرات و موفقیتهای حاصلشده قرار گیرند و در عمل به آنها نشان بدهیم و بگوییم کنارشان هستیم.»
سنگی که بزرگ نیست
وکیلینیا معتقد است خلق مسیر جدید در عین وجود مشکلات، و تحقق اهداف سازمان به روش جدید و نوآورانه یعنی رشد، یعنی پیشرفت: «من چالشها را بخش مهمی از کار میدانم، اگرچه افت و خیزهای بورس و مشکلات پیشآمده به علت شیوع کرونا و غیره موانع بسیاری را در مسیر کاری ما قرار داد، اما من مطمئنم با وجود همکاران متخصص و متعهد شرکت، مبینوان به شدت پتانسیل رشد دارد و روزهای خوبی در راه است.»
وکیلینیا به شدت بر سرمایهگذاریهای عاقلانه هم مصر است و اصلاً آن را در این شرایط سنگ بزرگی نمیبیند و برعکس عقیده دارد سرمایهگذاری موجب اتفاقات خوبی در شرکت میشود: «یکی از اتفاقات خوب سال گذشته تشکیل کنسرسیوم سرمایهگذاری مبینوان بود که با سرمایهگذاری ۱۰۰ میلیارد تومانی میتواند به شرکت توانی دوباره بدهد. ما روی استارتآپهایی که محصول دارند و وارد بازار رقابت شده و حرفی برای گفتن دارند با کمال میل سرمایهگذاری میکنیم. چون سرمایهگذاری درست سود و درآمد خوبی را به شرکت برمیگرداند. به نظر ما سرمایهگذاری باعث رشد در تمام شاخههای کسب و کاری و توسعه بازارمان میشود.»
خروج از بازار تکمحصولی
«حسین علیمحمدی» معاون توسعه بازار محصول مبینوان و با حفظ سمت نایبرئیس هیاتمدیره مبینوان کیش است. مردی که با ۲۲ سال تجربه در مدیریت اجرایی و مدیریت پروژههای مختلف بعد از ۹ سال فعالیت در معاونت کسب و کار آسیاتک یک سال و چند ماهی میشود که از آسیاتک به مبینوان کیش پیوسته است و نماینده آسیاتک در مبینوان نیز هست. او ورود آسیاتک به مبینوان را نقطه عطفی در عملکرد مبینوان میداند: «در اواخر سال ۹۸ و اوایل سال ۹۹ تغییرات بزرگی در مبینوان اتفاق افتاد، یکی از این تغییرات ورود سهامدار جدیدی به نام انتقال دادههای آسیاتک بود که باعث شد رویکرد جدیدی در شرکت شکل بگیرد. گرچه در ظاهر توقف VAS ناامیدکننده بود، اما همین بحران عامل اصلی تحرک و تغییر ما در مبینوان شد.»
در خرداد ۹۹ ردیف کسب درآمدی مبینوان با مصوبه رگولاتوری به شدت تغییر میکند و فعالیتهای حوزه ارزش افزوده مبینوان بسیار محدود میشود و هیاتمدیره برای افزایش درآمد لاینهای جدیدی وارد حیطه کاریشان میکنند؛ شاخههای جدیدی که بتواند آنها را از تکمحصولی بودن خارج کند: «این لاینهای جدید درآمدی در سیستم و منابع انسانی مجموعهای که تکمحصولی کار میکردند تغییر بزرگی به حساب میآمد. نیروهایی که انجامدهنده عملیات جاری بودند حالا باید خلاقانه به عنوان ایجادکننده کسب و کار فعالیت میکردند. اینها همه مستلزم تغییر در نوع نگرش همکاران و تقویت بدنه شرکت بود. خوشبختانه ما در این زمینه موفق شدیم و به خوبی از عهده این کار برآمدیم.»
محافظ منافع سهامداران
به گفته علیمحمدی، مبینوان بنای چند لاین شدن بیزینس و مسیرهای درآمدزایی را از سال ۹۹ میگذارد و هر آنچه سختی است به جان میخرند تا بتوانند درآمد و سودآوری را گسترش دهند: «فروش شارژ، بستههای اینترنت، فروش پیامک با سرشماره ۹۰۰۰ (که هم امکان ارسال پیام صوتی و هم پیامک را دارد) و غیره را اولین کارها قرار دادیم. در بخشهای راهبردی و استراتژی کارهایی کردیم تا بازار را از دست ندهیم.»
اما به عقیده علیمحمدی نقطه سخت فعالیتها، توسعه بازار و محصول بوده؛ آنها از اوایل سال ۹۹ با ایجاد بخشهای تازهای میکوشند تنوع کاملی به سبد محصولاتشان ببخشند و برای توسعه و فروش آن تلاش کنند: «بحث پلتفرم Open API، ورود مبینوان کیش به حوزه دیتاسنتر، LMS و گسترش پلتفرم بومیسازیشده آموزش آنلاین و ویدئوکنفرانس تنها بخشی از سبد محصولات ماست که به زودی در اختیار عموم قرار میگیرد.»
خلق و توسعه همزمان
به گفته علیمحمدی فعالیتهای مبینوان فقط در حوزه کارهای جدید هم نیست و بخشی از آن کارهایی است که مربوط به توسعه بخشهای قبلی میشود: «در کنار لاینهای جدید باید از درون توسعه پیدا میکردیم. اگر B2B بودیم حالا B2C هم کار میکنیم. نصب پز بانکی و کارتخوان، گسترش درگاههای فروش هم B2B و هم B2C از دیگر فعالیتهای ما برای توسعه بخشهایمان بود.»
یکی دیگر از لاینهای جذاب و تازهای که علیمحمدی از آن یاد میکند Media Wi-Fi است. فناوری خاص و منحصر به فردی که در هواپیما اجازه استفاده از خدمات اینترنتی را به مسافران میدهد: «ما با سازمانهای هواپیمایی با بعضی از ایرلاینهای مختلف قرارداد بستیم تا با ایجاد فضای هاتاسپات وایرلس امکان استفاده مسافران از محتواهای مفید را فراهم کنیم. مدیا وایفای هم منبع درآمد برای ایرلاین و هم تولیدکنندگان محتواست، ضمن اینکه هیچ هزینهای برای مسافران هم ندارد. به علاوه اینکه با مدیا وایفای امکان نظرسنجی آنلاین هم برای مسافرانی که تمایل به پر کردن فرمهای نظرسنجی کاغذی ندارند از طریق موبایلشان فراهم شده است.»
ورود به حوزههای جدید
یکی از نکات مهمی که در صحبتهای علیمحمدی جلب توجه میکند بحث VODهاست. گسترش VODها در شرایطی که حالا یکی از جذابترین تفریحات خانوادهها به شمار میرود گویا به یکی از حوزههای فعالیتی مبینوان کیش نیز تبدیل شده است: «ما به تازگی مجوز VOD را گرفتهایم و برنامههای خوبی در این زمینه داریم.»
به گفته علیمحمدی، از دیگر بخشهایی که با ورود آسیاتک شکل حرفهایتری پیدا کرده حوزه دیتاسنتر است. گویا ترکیب دانش فنی تیم مبینوان و آسیاتک، این امکان را برای آنها مهیا کرده که در زمینه احداث و ایجاد دیتاسنترها بسیار موفق عمل کنند: «به غیر از سرویسهایی که برشمردم یکی دیگر از حوزههایی که روی آن برنامهریزی و فکر زیادی شده است حوزه بازیهای دیجیتالی است که من آن را نقطه عطفی در کارنامه کاریمان میبینم.»
مقایسه برای رشد
مدیریت ارشد پروژه بازیهای رایانهای را- که در صحبتهای علیمحمدی یکی از مهمترین بخشهای کار نام برده شد- «حمید نصیری» بر عهده دارد. او مرد باتجربهای است که با اینکه یک سال است این سمت را بر عهده گرفته اما هفت سال عضو هیاتمدیره مبینوان بوده و در زمینه گیم فعالیتها و مطالعات خوبی داشته است.
گرچه در ابتدا، با نگاهی به سابقه مبینوان کیش، ورود به حوزه گیم کمی تعجببرانگیز مینماید اما با توضیحات نصیری متوجه میشویم ورود آنها به این حوزه کاملاً منطقی بوده است.
نصیری معتقد است ورودشان به این حوزه با توجه به فعالیتشان در زمینه محتوا و در راستای افزایش سبد محصولاتشان بوده است: «حوزه اصلی فعالیت ما همیشه تولید محتوای دیجیتالی بوده و بازی یکی از مهمترین محتواهای دیجیتالی است، حالا ما نقشی به عنوان سرمایهگذار و ناشر بازیها را بر عهده گرفتهایم چون میخواهیم سبد محصولات و سرویسهای مبینوان را گسترش بدهیم و در این بیزینس لاین جدید و قوی شروع به فعالیت کنیم.»
ترند رو به رشد صنعت گیم که حتی کمی جلوتر از صنعت سینما با درآمدهای میلیارد دلاری پای بسیاری از کسب و کارها را به این حوزه باز کرده است و ضعف ایران در حوزه گیم، گویا مدیران مبینوان را بر آن داشته تا وارد میدان شوند: «ما در اولین مرحله خودمان را با کشور نزدیک و همسایه یعنی ترکیه مقایسه کردیم، کشوری که از لحاظ جغرافیایی و بسیاری جهات دیگر به ایران نزدیک است. در تحقیقاتمان متوجه شدیم به مراتب در صنعت گیم از ترکیه عقبتر هستیم. در بهترین حالت سهم ما یکچهارم ترکیه است و در وضعیت بدی قرار داریم؛ اما این گپ و فاصله را به چشم یک فرصت نگاه کردیم و این حوزه را برای ورود مناسب دانستیم. متوجه شدیم با حضور در این زنجیره صنعت میتوانیم مکمل بخش خصوصی قرار بگیریم و نقشی هم در به بلوغ رساندن این صنعت در ایران ایفا کنیم.»
حضور در بازارهای بینالمللی
مبینوانیها متوجه میشوند برخلاف ورودیهای خوب این حوزه، در حوزه انتشار بازی ضعف عمده وجود دارد و باید با تقویت استودیوهای بازیسازی، پتانسیل توسعهدهندگان و کمک به انتشار بازیها کارهای مهمی در این زمینه انجام بدهند: «با بسیاری از بازیهایی که در مارکت پلیسهای ایرانی وجود دارند آشنا شدیم. با توسعهدهندگان، نخبگان، ناشران آنها و با بنیاد ملی بازیها صحبت کردیم. اما در حقیقت برای ورود به بازارهای بینالمللی حضور در اپاستور و گوگلاستور مهم بود. پنج بازی را برتر از بقیه تشخیص دادیم و نهایتاً دوتا از آنها را انتخاب و در آن سرمایهگذاری کردیم.»
ملاک سرمایهگذاری مبینوان برای بازیها مکانیک بازی، گرافیک، تکنیکال گیم، پلی دیزاین و رعایت مسائل حقوقی و کپیرایت است. آنها بازیهایی با این خصوصیات را در عرصه جهانی معرفی و برای درآمدزایی آنها تلاش میکنند: «بازیهایی که ما به رشدشان کمک کردیم حالا در عرصه بینالمللی و در منطقه منا و ترکیه حدوداً در ۱۵ کشور حضور دارند، اینکه دو بازی انتخابی ما بیش از ۲۰۰ هزار کاربر بینالمللی دارند به این معنی است که یک صادرات درست و اصولی انجام شده است.»
و اما تحریم…
اما موضوع به این سادگیها هم نیست و تحریمها محدودیتهای زیادی برای ایرانیها در این حوزه ایجاد کرده است، حال آنکه ترکیه با چنین مشکلی مواجه نیست و یکی از دلایل رشد خوب این کشور هم همین است: «بازیهای ترکیهای فرصت تجربه سرمایهگذارهای خارجی و استفاده از آخرین امکانات و استودیوها را دارند که ما آنها را نداریم. این آثار تحریم به هر حال ضرر خود را در چرخه سیستم گیم شامل ساخت، تولید، انتشار و غیره به صنعت گیم ایران وارد میکند؛ اما نقطه دردناک اینجاست که ما در بخش نیروی انسانی افراد متخصص زیادی داریم که متاسفانه هر روز کمتر از قبل میشوند و با مهاجرت و شرکت در پروژههای خارجی تمایلی به حضور در پروژههای داخلی ندارند.»
نصیری سرویسهای دیگر مبینوان را نیز کمکی برای پیشرفت در بخش گیم میداند: «اکثر بازیها مبتنی بر ابر هستند و ما در زمینه خدمات دیتاسنتر و سرویس ابری خدمات قابل قبولی داریم و سرویسهای فنیمان کمکی به استارتآپهای حوزه گیم هم به شمار میروند.»
حالا مبینوان کیش به عنوان شتابدهنده و صندوق سرمایهگذاری حوزه محتوا و گیم میتواند با این همافزاییها اتفاقات خوبی در زمینه بازیهای دیجیتالی رقم بزند؛ اما چیزی که باعث شده تاکنون این بخش از فعالیت مبینوان به خوبی در بازار معرفی نشود به قول نصیری ضعف در بحث روابط عمومی است که قرار است به زودی برای این دپارتمان هم برنامهریزیهای درستی بشود. چون از نگاه نصیری مبینوان از لحاظ توانمندی نیروی انسانی و تیم فنی پذیرای هر اتفاق خلاقی در حوزه ICT و ارائه راهکارهای دیجیتالی است.
چابک و آماده
معاون فنی و مهندسی مبینوان کیش «نیما اخوی» است که تقریباً از آغاز کار مبینوان با آنها بوده. او برایمان از تجربههای قبلی کارهای فنی مبینوان میگوید: «از ابتدای کار مبینوان کارهای فنی را تیم خودمان انجام میداد. اول کار به این شکل بود که شرکت مبین ایران و وان ایتالیا یک کنسرسیوم تشکیل دادند و شالوده شرکت مبینوان گذاشته شد. ما بعد از جدا شدن تیم ایتالیایی شروع به بومیسازی کردیم و بهروزرسانیهای لازم را انجام دادیم و به نوعی در زمینه VAS انتقال تکنولوژی را انجام دادیم.»
گرچه سایه VAS و درآمدهای خوب آن باعث شده بود مبینوان کیش خیلی به حوزههای فنی مثل کلاود، بخش تامین نرمافزار یا نیو بانکینگ و بخش راهکارهای Open API ورود نکند، اما تیم از لحاظ تئوریکال و تجربه سالها حضور در بخشهای پشتیبانی پشتوانه ورود به بازار رقابت را داشت.
افزایش رکهای دیتاسنتر ورود به بخشهای فنی حوزه کلاودینگ، زیرساخت فیبر نوری و ارتباطات باعث شد حالا مبینوان بتواند با ارائه راهکارهای متنوعی حضور قابل قبولی در بخش فنی داشته باشد: «ما از ابتدا تیم سختافزار یا زیرساخت و تیم نرمافزار توانمندی داشتیم اما عملاً کنار گذاشتن کار VAS باعث شد هرچه سریعتر به خودمان بیاییم. چون در مارکت ICT برای حضور باید فولاستاک بود. لحظهای توقف در این بازار باعث میشود از قطار تکنولوژی و حضور در مارکت جا بمانیم.»
قوانین جدید بازی
اما به هر حال کارهای تیمهای فنی و برنامهنویسی مثل پلتفرمهای باز، جمعآوری API، نیاز به زمان زیاد و برنامهنویسیهای حرفهای و نیروهای فنی دارند. کمااینکه این موضوع مدتهاست بازار ایران را دچار مشکلات عدیدهای کرده است. نیروهای انسانی متخصصی که مخصوصاً حالا با دورکاری میتوانند با درآمدهای ارزی در پروژههای بینالمللی کار کنند و تمایلی به پروژههای ایرانی ندارند. البته اخوی معتقد است همه شرکتهای حوزه IT وICT مجبورند خودشان را با شرایط و قوانین دنیای جدید وفق دهند: «عملاً افراد شاغل در حوزه برنامهنویسی و هوش مصنوعی با چندین پروژه و شرکت داخلی و خارجی به صورت اوت سورسینگ و فریلنسینگ کار میکنند. ما هم صرفاً به بدنه فعلی متکی نیستیم و خودمان را با قوانین جدید سازگار کردهایم.» حالا دیگر مبینوان کیش با تکیه بر تیم چابک و هوشمندش، و بهروز کردن نیروها و دانش، عزم خود را برای حضوری پررنگ و مفید در بازار صنایع فناورمحور جزم کرده است. باید منتظر ماند و دید که آنها چقدر در رسیدن به اهدافشان موفق خواهند بود، اهدافی که اگر به ثمر برسد، به طور حتم اتفاق خوبی هم برای اکوسیستم ICT ایران رقم خواهد زد.