فرصت برای فولاد سازان یا زیان برای بدنه صنعت فولاد

به گزارش بورس امروز، این موضوع فعالان این صنعت را با ابهام مواجه ساخته است. شرکت های تولیدکننده شمش فولادی مانند ذوب آهن، فولاد مبارکه، فولاد خوزستان و … عموما شمش فولادی را در قالبت بیلت، بلوم و اسلب تولید می کنند تمایل زیادی برای صادرات محصولات خود دارند. مهم ترین علت تمایل این شرکت ها به صادرات محصولات تفاوت نرخ ارز در کشور است. همچنین شرایط اقتصادی کشور نیز ایجاب می کند تا این اتفاق رخ دهد زیرا صادرات نفت خام با مشکلات زیادی همراه است.

فرهنگ صادرات

صادرات فرهنگ خاصی دارد. متقاضیان محصولات باید شرایط خرید و مشخصات محصول مورد نیاز خود را به تولیدکننده ارائه دهند تا بر اساس آن محصول تولید شود. از سوی دیگر تولیدکننده نیز موظف است تا زمان تحویل، محصول را به صورت قطعی اعلام کند زیرا محصولاتی نظیر شمش که ماده اولیه صنایع هستند، باید در زمان معین به دست مشتری برسد تا کارخانه، روند طبیعی خود را ادامه دهد.

بر این اساس بهرام سبحانی رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد معتقد است زمان در صادرات بسیار مهم است زیرا تولیدکننده ایرانی تعهدی به مشتری خارجی خود داده است. بنا به گفته حسین حسین زاده رئیس هیئت مدیره مجتمع کویر آران و بیدگل صنعت فولاد برای اینکه یک روش سیاستگذاری معین و مناسب برای صادرات شمش فولاد داشته باشد، چند راه در مقابل خود دارد؛ یکی از این روش ها استفاده از سیاست های کشورهای پیشرفته است.

از این رو باید سیاست های موثر در صنعت فولاد این کشورها را شناسایی، مولفه های موثر را بررسی و تاثیر آنها را بر چرخه تولید فولاد از سنگ آهن گرفته تا محصولات پایین دستی بازنگری کرد تا بتوان تشخیص داد سیاستگذاری های آنها با صنعت فولاد چگونه است.

شرایط صادرات محصولات فولادی با مشکلات زیادی همراه است. زیرا در ابتدا تولیدکننده باید بتواند یک شرکت واسط یافته و این محصول را عرضه کند، سپس درباره نحوه دریافت پول خود به مذاکره بپردازد، این محدودیت ها منجر می شود که بسیاری از تولیدکنندگان نخواهند وارد بازارهای صادراتی شوند! بنا به گفته سبحانی، درحال حاضر میزان تولید محصولات فولادی بیش از دو برابر نیاز کشور است؛ بنابراین لازم است که نیمی از این تولیدات به بازارهای خارجی صادر شود.

به گفته وی لازم است که شرایطی برای تولیدکنندگان فراهم شود تا بتوانند با اعتماد به نفس به سوی بازارهای خارجی رفته و با مشتریان آنها، مذاکره کنند. این در حالی است که حسین زاده در خصوص سیاستگذاری کشور در خصوص صادرات سنگ آهن و شمش فولادی معتقد است: با وجود سنگین بودن هزینه تولید، با استفاده از صادرات، خام فروشی نمی کنند، بلکه آن را در صنایع پایین دستی برده و با تولید محصول ارزش افزوده، هزینه های خود را جبران می کنند و به سوددهی می رسند.

سیاست گذاری دولت

طی ماه های اخیر، مقررات صادرات بر این اساس بود که تولیدکننده فولادی ابتدا محصولات خود را باید در بورس کالا عرضه می کرد و اگر این محصول در بورس کالا به فروش نمی رسید، می توانست در بازار صادراتی عرضه کند.

در حالی که این رویه با ذات صادرات منافات دارد. این در شرایطی است که سبحانی معتقد است در بازارهای صادراتی این خریدار است که مشخصات محصول را ارائه می دهد و بر اساس آن، محصول تولید می شود. نمی توان محصولی را که تولید شده و در بورس خریداری نداشته، صادر کرد.

بنابراین لازم است که صادرات برای صنایع فولادی آزاد شود. با این حال، به گفته حسین زاده؛ سیاست گذاری های صادراتی در کشور ما بر این اساس است که شرکت های تولیدی مواد اولیه ابتدا با تامین نیازهای داخلی صنایع پایین دستی خود، می توانند اقدام به صادرات کنند.

این سیاست از سویی بسیار خوب و امیدوارکننده است ولی از سوی دیگر چندان سیاست مناسبی نیست و لازم است در این زمینه مسئولان به فکر راه چاره ای برای آن باشند. این در حالی است که مطالعات وزارت صمت نشان میدهد که منابع موجود در کشور محدود است و با این شیوه بهره برداری از معادن، تا ۲۰ سال آینده می توانیم سنگ آهن داشته باشیم.

آزادسازی صادرات شمش فولاد

وزارت صمت مدتی است که صادرات برخی محصولات فولادی را آزاد کرده است اما نکته قابل توجه در این مسئله وجود دارد. مسئولین گفته اند صادرات آزاد است اما ابتدا تولیدکننده باید سهمیه بورس خود را انجام دهد و مابقی محصولات خود را صادر کند. سوالی که مطرح می شود این است که چه میزان از سهمیه باید وارد بورس شود؟ بنا به گفته سبحانی در حال حاضر بیش ۲۰ میلیون تن شمش فولادی تولید می شود.

با توجه به نیاز داخلی کشور، می توان ۵۰ درصد آن را صادر کرد، بنابراین باید برای صادرات آن ۵۰ درصد، هیچ محدودیتی وجود نداشته باشد اما مسئولین می گویند هر شرکتی ۶۰ درصد تولید خود را وارد بورس کالا کند. در این مرحله دو اتفاق روی می دهد: اولا عرضه مازاد بر تقاضا در بازار رخ داد و دیگر رقابتی در بازار شکل نمی گیرد، دوما محصول تولیدشده ای که در بورس کالا مشتری نداشته است، امکان صادرات نیز ندارد.

در این خصوص حسین زاده معتقد است که شمش فولادی به عنوان مواد اولیه، باید بعد از تامین ۱۰۰ درصدی نیاز صنایع پایین دستی، صادر شود. همچنین سیاست های صادراتی کشور باید به سمتی بروند که همانند ژاپن میزان صادرات شمش فولاد به حداقل برسد و ۵۵ میلیون تن شمش فولادی تولیدی به سمت صنایع پایین دستی برود. در نتیجه صنایع پایین دستی که می توانند منجر به اشتغال، ثروت و ارزش افزوده شوند، اقدام به صادرات محصولات خود کنند.

در حال حاضر اگر صادرات فولاد کاملا آزاد باشد، باز هم صادرات آنها کار آسانی نیست زیرا اکنون صنایع فولادی در لیست تحریم ها هستند و باید از پیچ و خم های محدودیت های بین المللی بگذرند! بنابراین اگر محدودیت های داخلی نباشد، تولیدکننده می تواند با خیال راحت تری به سراغ مشتریان خارجی خود برود و مذاکره کند. بنابراین نگرانی برخی مبنی بر اینکه با رفع محدودیت های داخلی صادرات، کمبود در بازار رخ می دهد، جایز نیست.

تاثیرات زیان بار تصمیمات کوتاه مدت

با توجه به شرایط کنونی کشور، سیاستگذاری های اقتصادی تحت تاثیر مسائل سیاسی، تحریم ها و … قرار می گیرد و منجر به بروز التهابات در این صنعت می شود. در نتجه مسئولین نیز نمی توانند برنامه ریزی های بلندمدتی برای صنایع داشته باشند. با این حال نباید از تاثیرات زیان بار تصمیم گیری های کوتاه مدت چشم پوشی کرد. در حوزه سیاستگذاری های کلان کشوری، حتما باید بازه های زمانی مناسب بلند مدت در نظر گرفته شود. بنا به گفته حسین زاده چنین تصمیم گیری هایی در حوزه صادرات می تواند منجر به از دست رفتن بازارهای خارجی شود و مشتریان شرکت ها به سمت شرکت های رقیب بروند.