علت تشکیل بازار سیاه سیمان و پیشنهادی برای جلوگیری از بدتر شدن اوضاع

به گزارش بورس امروز، عباس حسینی مدیرعامل سیمان تهران با انتشار مطلبی تحت عنوان “سهم صنعت سیمان از مصرف برق” در دنیای اقتصاد اعلام کرد: فعالان حوزه صنعت بیش از هر زمان دیگری نگران مواجهه زودهنگام با کمبود برق هستند و بیم آن می‌رود وزارت نیرو با هدف تامین برق خانگی، نسبت به قطع برق صنایع اقدام کند.

در همین حال مسئولان این حوزه صراحتا یکی از دلایل کمبود برق را افزایش فعالیت استخراج‌کنندگان ارز دیجیتال می‌دانند و معتقدند این عامل در کنار افزایش دما و… سبب شده زودتر از همیشه مشکل کمبود برق به چشم بیاید. پیش از این تنها در اوج گرمای تابستان صنایع با مشکلی به نام کمبود برق روبه‌رو بودند. البته قطعی برق در برنامه وجود نداشت و با اعطای مشوق‌هایی توسط مدیریت شبکه به صنایع پرمصرف،مدیریت مصرف برق صورت می‌گرفت.

اخیرا احسان صدر رئیس انجمن نیروگاه‌های کوچک مقیاس، صراحتا اعلام کرده صنعت برق به شرایطی دچار شده که به جای تمرکز بر توسعه با بسته متنوعی از مشوق‌ها و پاداش‌ها به سراغ صنایع می‌رود و خواهش می‌کند تا در ساعاتی تولید را متوقف و مصرف برق را کم کنند تا وزارت نیرو بتواند مصرف برق پایدار خانگی را تامین کند.

از سوی دیگر غلامعلی رخشانی‌مهر معاون هماهنگی توانیر با اذعان به اینکه تابستان بسیار سختی پیش رو است، اعلام کرده استفاده غیرمجاز از برق برای استخراج رمز ارز نیز از جمله عواملی است که باعث شده تراز تولید و مصرف به هم بخورد و منفی باشد.

تداوم خطر قطع برق صنایع و اثر منفی سیاست‌گذاری نادرست در حوزه انرژی

هر چند رئیس‌جمهور در روزهای اخیر دستور خاموشی ماینرها را صادر کرده اما به نظر می‎رسد خطر قطع برق همچنان از سر صنایع کم نشده است. چرا که در اولین اقدام عملی شرکت سهامی برق منطقه‌ای در نامه‌ای خواستار کاهش مصرف صنایع شده است.

طبق آخرین آمارها، ۸۰ و ۵۰ درصد از گاز و برق در بخش خانگی و تجاری مصرف می‌شود و حالا استخراج رمزارزها، در قامت میهمانی ناخوانده بحران را در حوزه مصرف انرژی در ایران پیچیده‌تر از قبل کرده است. شاید کمی عجیب باشد اما یکی از مهم‌ترین گلوگاه‎های بحران در بخش صنعت، اتفاقا به حوزه انرژی بازمی‌گردد.

ایران با دارا بودن مقادیر عظیم ذخایر نفت و گاز در صدر فهرست دارندگان منابع انرژی در جهان قرار دارد و اتفاقا انرژی ارزان‌قیمت یکی از مزایای مهم تلقی می‌شود. همین مزیت یعنی انرژی ارزان و در دسترس، شرایط را برای استخراج‌کنندگان ارز در ایران مطلوب ساخته اما استناد به چند آمار کوتاه نشان می‌دهد عدم سیاست‌گذاری درست در حوزه انرژی تا چه میزان صنعت ایران را با مشکل روبه‌رو کرده است.

چند آمار از مصرف برق و نشانه ایی از بازی دو سر باخت

آمارها نشان می‌دهد مصرف برق کل ایران ۳۷۸. ۲۸۷ میلیون کیلووات ساعت است. از این میزان مصرف برق صنعتی ۱۰۴۲۹۶ میلیون کیلووات ساعت برآورد می‎شود. به این ترتیب سهم ۲۶۲ هزار مشترک صنعتی از کل مصرف برق ۳. ۳۶ درصد است. سال گذشته حدود ۷۹۲۰ میلیون کیلووات ساعت برق در صنعت سیمان مصرف شده که این مقدار برابر با ۷۶. ۲ درصد از کل برق مصرفی کشور و ۶. ۷ درصد از کل برق مصرفی بخش صنعت است.

همین آمار اهمیت انرژی الکتریکی در فرآیند تولید سیمان را نشان می‌دهد. به بیان ساده‌تر نتیجه کاهش حجم تولید در اثر قطع برق، افزایش قیمت‌ها در بازار آزاد است آن هم در شرایطی که کارخانه‌های سیمان به صورت رسمی قیمت را افزایش نمی‌دهند و این چنین است که فعالان این صنعت وارد بازی دو سر باخت می‌شوند.

علت تشکیل بازار سیاه سیمان و پیش بینی افزایش هزینه ‎ها

گرانی قابل توجه قیمت سیمان در بازار آزاد به رغم رعایت قیمت مصوب از سوی کارخانه‌ها دلیل این مدعا است. این صنعت طی ۲۳ دی تا ۱۸ بهمن سال گذشته با محدودیت و گاه با قطعی کامل برق مواجه بود و همین امر سبب شد ۵ میلیون تن سیمان تولید نشود و بازار سیاه شکل گیرد. بحران برق در حالی به صورتی جدی، صنایع از جمله صنعت سیمان را نشانه رفته که قیمت گاز نیز در سال‌جاری افزایش ۱. ۲ برابری را تجربه کرده است.

مصوبه کمیسیون تلفیق مجلس نیز در واپسین روزهای سال گذشته، بهای گاز مصرفی برای صنایع را از مترمکعبی ۱۱۹به ۲۵۰ تومان افزایش داده که به معنی ان است با توجه به مصرف روزانه حدود ۲۳ میلیون متر مکعب گاز در صنعت سیمان، بهای گاز مصرفی صنعت سیمان از روزانه حدود ۲.۷ به بیش از ۵.۷ میلیارد تومان ‎افزایش می‌یابد.

در کنار این عامل، افزایش حقوق و دستمزد نیز هزینه‎های تولید را افزایش داده است. از این رو پیش‌بینی‌ می‌شود با قطع برق صنعت و ایجاد اختلال در فعالیت صنعت سیمان، هزینه‎های تولید بیش از پیش افزایش یابد. نکته مهم اینجاست که قطع برق در سال جاری تاثیری به مراتب مخرب‌تر از سال‌ گذشته بر بازار سیمان بر جا خواهد گذاشت.

سال گذشته در زمان قطع برق، شرکت‌ها کلینکر دپو شده حاصل از تولیدات سال‌های قبل را در اختیار داشتند و توانستند با تبدیل به سیمان در روزهای قطع گاز از بروز بحران‌های شدید بازار پیشگیری کنند. هر چند باز هم بازار سیاه سیمان شکل گرفت اما در سال جاری به واسطه کمتر شدن موجودی کلینکر، قطع برق می‌تواند بازار سیمان را بیش از پیش تحت‌تاثیر قرار دهد.

پیشنهادی برای جلوگیری از بدتر شدن اوضاع

با توجه به وضعیت کنونی پیشنهاد می‌شود ۷۰ درصد دیماند خریداری‌شده از سوی شرکت‌های سیمانی در ساعات اوج مصرف در اختیار آنها قرار گیرد و ۳۰ درصد باقی‌مانده در ساعات غیر اوج مصرف تخصیص یابد تا با عدم قطع برق، بحرانی متوجه صنعت و بازار سیمان نشود.

صنعت سیمان هم‌اکنون نیم‌درصد از تولید ناخالص ملی و ۳. ۳ درصد از ارزش افزوده کل صنعت و بیش از ۲ درصد از اشتغال شاغلان کارگاه‎های بالاتر از ۱۰ نفر را به خود اختصاص داده و برای ۲۵ هزار نفر به طور مستقیم و برای بیش از ۱۵۰هزار نفر هم به طور غیرمستقیم شغل ایجاد کرده است. این در حالی است که اشتغال در بخش استخراج ارزهای رمزنگاری‌شده بسیار اندک و طبق اعلام رئیس کارگروه بلاک‌چین کمیسیون اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی، نیروی کار مورد نیاز برای یک مزرعه ۳ هزار دستگاهی استخراج ارز دیجیتال تنها ۶ تا ۹ نفر است.
از سوی دیگر طبق اعلام مقامات وزارت نیرو بخش مهمی از استخراج‌کنندگان به صورت غیرقانونی نسبت به استخراج ارز دیجیتال اقدام می‎کنند. بررسی‎ها نیز نشان می‎دهد در اغلب کشورهای جهان استخراج‌کنندگان رسمی مزارع ارز دیجیتال را نزدیک به سدها و نیروگاه‌های برقابی و بادی و… قرار می‌دهند تا برق مصرفی برای استخراج ارز دیجیتال از انرژی‌های پاک باشد.

این در حالی است که در ایران حتی این نکته نیز چندان مدنظر قرار نگرفته است. طبق آخرین برآوردها، بیش از ۷۴ درصد انرژی برای کاوش ارزهای رمزنگاری شده در دنیا از انرژی‌های تجدیدپذیر است در حالی که در ایران تنها به میزان ۸ درصد از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می‌شود.

نکته مهم اینجاست که اقتصاد ایران در آستانه رشد دوباره قرار دارد و انتظار می‌رود در این دوران جدید ،برق موردنیاز برای رشد و توسعه صنعت فراهم شود. بدون تردید با پایان کرونا از یک سو و همچنین بهبود وضعیت اقتصادی از سوی دیگر ، رشد بخش صنعت از جمله صنعت سیمان گریزناپذیر است اما موتور محرکه برای این رشد اکنون در دستان صنعت برق است.

رشد اقتصادی ایران در ۹ ماه آخر سال گذشته طبق آمار بانک مرکزی در بخش بدون نفت برابر با ۹. ۱درصد بود و تردیدی نیست اقتصاد ایران برای دستیابی به رشدی بیش از این میزان خیز بردارد اما متاسفانه کمبود برق می‌تواند همچون مانعی جدی در این حوزه خودنمایی کرده و قطع برق صنایع عملا، حرکت چرخ‌های صنعت ایران را کند خواهد کرد.